Czym jest działalność nieewidencjonowana?
Prowadzenie działalności gospodarczej przez członków określonej społeczności jest kluczowym elementem współczesnej gospodarki, która w dużej mierze skupia się na sektorze usługowym. W Polsce istnieje wiele form prowadzenia działalności gospodarczej, które różnią się między sobą zakresem obowiązków i uprawnień. Jednak nie każda aktywność gospodarcza osoby fizycznej musi być traktowana w kategoriach tradycyjnej działalności gospodarczej. Wprowadzenie pojęcia "działalności nieewidencjonowanej" w ustawie Prawo przedsiębiorców otworzyło nowe perspektywy dla osób, które chcą prowadzić niewielką działalność, nie podlegając przy tym wszystkim obowiązkom, jakie niesie ze sobą klasyczna forma działalności gospodarczej.
Definicja legalna, określająca przesłanki, jakie musi spełnić dany przedsiębiorca, aby jego działalność można byłoby nazwać “nieewidencjonowaną” zostały określone w art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców:
Art. 5. [Działalność nieewidencjonowana]
1. Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Jak zauważają liczni komentatorzy, „pojęcie działalności nieewidencjonowanej stanowi swoiste novum w polskim systemie prawnym. Działalność taka, jak wyraźnie stanowi komentowany przepis, nie jest działalnością gospodarczą, tym samym ustawodawca przewidział przy tym, że nie znajdą do niej zastosowania pozostałe przepisy Prawa przedsiębiorców, które odnoszą się do prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności podmiot wykonujący taką działalność nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 p.p.” A. K. Kruszewski [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, Warszawa 2019, art. 5.
Odwołując się do wyżej przytoczonego przepisu, jedną z najważniejszych przesłanek, jaka musi zostać spełniona, aby daną działalność skategoryzować do działalności nieewidencjonowanej, to wymóg prowadzenia jej przez osobę fizyczną. „Komentowany przepis wskazuje jednoznacznie, że może być zastosowany jedynie do osoby fizycznej, tj. człowieka, jednostki ludzkiej. Do wyłożenia pojęcia osoby fizycznej celowe jest odwołanie się do norm Kodeksu cywilnego, a w szczególności do działu I tytułu II księgi I zatytułowanego właśnie „Osoby fizyczne”. Zgodnie z art. 8 k.c. każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Kodeks cywilny przyznaje zatem każdemu człowiekowi zdolność prawną, która przysługuje wszystkim zasadniczo w takim samym zakresie. Każda osoba fizyczna może więc stać się podmiotem praw i obowiązków dostępnych dla osób fizycznych. Oznacza to, że zdolność prawna nie różnicuje w żaden sposób osób fizycznych, ponieważ do posiadania zdolności prawnej wystarczające jest, aby dany podmiot był osobą fizyczną.” A. K. Kruszewski [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, Warszawa 2019, art. 5.
Kolejnym z kryteriów, jakie zostały wskazane w ustawie Prawo przedsiębiorców, to tzw. przesłanka przychodu. „Kolejną przesłanką, niezbędną do uznania danej aktywności za działalność nieewidencjonowaną, jest należny przychód, który nie może przekraczać w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę . Podkreślenia wymaga, że przez należny przychód rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.” A. K. Kruszewski [w:] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. A. Pietrzak, Warszawa 2019, art. 5. Wyżej przytoczony fragment komentarza, zdążył się zdezaktualizować, bowiem od 1 lipca 2023 r. przychód nie może przekraczać 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia — czyli jest to 2700 zł brutto.
Stan prawny: październik 2023 r.
Fot. unsplash.com